|
Varlığın maddesel gelişim
ortamlarında, elde ettiği bilgi birikimi ve bu bilgilerin
idrakiyle oluşan öz bilgiler için bol materyal olaylarda
bulunuyor. Olaylar içinde doğrudan ya da dolaylı olarak
bulunmanın hikmeti, sonunda öz benliğe öz bilgi birikimi oluşturmaktır.
Bu öz bilgilerin de ruhun tekâmülüne hizmet ettiğini
biliyoruz. Olaylar, birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkar
ama hepsinde ortak etmen evrensel İlliyet İlkesi’dir. Örneğin,
bu yaşamımız, önceki yaşamlarımızın ve ağırlıklı
olarak da bir önceki yaşamımızın sonucudur. Bu yaşamımızla
da ahret/spatyom yaşamımızı oluşturmaktayız. Bu nedenle başımıza
gelenlerden ve dünya ötesi ahret yaşamımızdan kendimiz
sorumluyuz.
Bu gidiş içinde öz bilgi oluşumu da,
olayların ortaya çıkışındaki sebep-sonuç ilişkisine ve
idraklerin, kıyas yoluyla birbirine uyumlanabilmeleri
derecesine bağlıdır. Bir olay içinde canımız yandığı
zaman, ıstırap ya da en azından sıkıntı/hoşnutsuzluk
deneyimlemişizdir. O hoşnutsuzluk/ıstırap, olayın bizde
uyandırdığı acı verici etkisinden dolayıdır. Aynı olay
başkasında aynı acıyı/sıkıntıyı uyandırmayabilir…
Istıraplara neden olan olaylar arasındaki sebep-sonuç bağlarını
idrak edebilirsek, öz bilgi oluşumu bakımından alacağımız
sonuç başka olur, bunları idrak edemesek başka olur(123).
Burada bireysel idrak, olaydaki sebep-sonuç bağlantılarına nüfuzu
ve uyumu oranında, o olaydan alacağı dersi alır; bunun sürekliliği
de idrakin kudretlenmesidir. Söz konusu ders de öz bilgilerin
hammaddesini oluşturur. Bizlere bu anlamda bilgi sağlayan
olaylar, gelişim ihtiyacımıza uygun olarak öz benliğimizin
oluru ile yardımcı/rehber varlıklar tarafından düzenlenir
ve karşımıza çıkarılır. Bu, bizim için bir
etkidir/uyarandır.
Olayla gelen bu etkideki sebep-sonuç bağlantılarına
uyum ve nüfuz durumumuz, daha sonra karşılaşacağımız olayın/olayların
şeklini ve niteliğini belirler. Bu da, başımıza gelen olayın,
öz bilgiye dönüşmeye değer nitelik kazanması, yâni olayla
gelen bilgiyi idrak etmemiz; idrakin kıyas yoluyla olaydaki
sebep-sonuç(illiyet) ilişkisine ve uyumunun derecesine bağlıdır(123).
Yaşarken deneyimlediğimiz olaylara/durumlara/hallere/hâletlere
idrakimizin uyumu oranında öz bilgi olmaya değer bilgiler oluşur
ve bunlar uyku sırasında şuur dışına aktarılır. Enkarne
bir varlığa bilgilerinin kaynağını oluşturacak olaylar kişinin
öz benliği ve öz benliğe yardımcı/rehber varlıklar tarafından
düzenlenir ve karşısına çıkarılır. Aslında enkarne varlığın
karşısına ne türden ve
ne şiddette bir olayın çıkarılacağı yine kendisinin önceki
edimleri ile (İlliyet İlkesi’ne göre) belirlenir.
Enkarne varlığın önüne, yine
kendisinin neden olduğu(yâni asıl gelişim ihtiyacını
gerektiren) bir olayın onun öz benliği(asıl kendisi) tarafından
çıkarılmasının şekli vicdan mekanizmaıyla ilgilidir:
Bunun için, enkarne varlığın vicdan mekanizmasının nefsâniyet
ögeleri uyarılır, ya da karşısına kendi seçimi dışında
(egosunun
rahatını kaçıran/ kaçıracak) olaylar çıkarılır ve böylece
enkarne varlık istemeyerek de çeşitli etkinliklere/işlere
girmek zorunda kalır ki, bu onun hayrınadır gelişimi açısından(124).
Bu şekilde, kişinin nefsinin rahatının bozulmaması için
yavaşlatmış olduğu gelişime yönelik etkinliklerinin
yeniden canlanmasının ve
dolayısıyla öz bilgilere temel olan kıyas bilgilerinin
zenginleşmesinin yolu açılır. Bu şekilde bireyin bilgi ve
idrak dağarcığı, karşılaştığı olaylar vesilesiyle
edineceği kıyas bilgisi yoluyla kudret kazanır ve zenginleşir.
Başka türlü bir söylemle, bireyin karşılaştığı olaylar
sâyesinde edineceği kıyas bilgileri yoluyla, idrak ve bilgi
dağarcığı kudret kazanır ve zenginleşir. Kudret kazanan
idrakin de İlliyet İlkesi’ne uyumu kolaylaşır/artar(124).
Kudret kazanmış bir idrakin enkarne varlığa
başka bir getirisi de, bireyin irâdesini vazife bilgisine
(vicdan mekanizmasının olumlu zıddına) yönelterek
gelişimin hızını artırmaktır. İrâdeleri, vicdan birim düalitelerinin
olumlu zıddına yönelecek kudrette olmayan bireylerin karşılarına,
öz benlikleri ve yardımcı/rehber varlıklar tarafından eprövler(yaşam
sınavları) çıkartılarak kıyas bilgileri edinmelerine ve
idraklerinin kudret kazanmasına yardımcı olunur. Bu şekilde
edinilen kıyas bilgileri enkarne varlık için öz bilgisinin
“tohumları” denebilecek değerlerdir(124). Böylece kişi,
idrakini daha üst gelişim düzeylerindeki realitelerin kapsamında
olan değerler hazırlar. Bu makbul durum, vazife bilgileri yönünde
ilerleyişin de belirtisidir. İdrakin kudretlenmesi yönündeki
tüm bu olumlu gelişmeler, enkarne varlığın; olaylar içinde
yoğrulurken, çoğu ıstıraplı yaşam sınavlarından/sınanmalarından(eprövlerden)
geçmesiyle olanaklıdır(125).
|