|
Bu ay satışa çıkmış olan ATLAS
dergisinde Servet Somuncuoğlu’nun Sibirya’nın Bilinçaltı
başlıklı yazısı şöyle başlıyor:
(Atlas
dergisi , sayı 178, sayfa 95)
“Evrenle,
kendileri ve çevreleriyle ilişkilerini betimleyip taşlara
kazıdılar.”
Asya’nın yüksek kayalık
bölgelerinden dünyanın dört bir yanına yayılarak uzanan ortak
bir kültürün izleridir bu kaya resimleri. Yazı öncesi simgesel
bir iletişim şekli, “biz buraya geldik ve buraları
kendimize yurt edindik” mesajını veren soyut bir
seslenişin izleridir o damgalar. Dağ keçisi gibi çevik ve
hızlı, geyik gibi güzel ve alımlı, at gibi güçlü ve dost
olduklarını daha başka nasıl anlatabilirlerdi ki, bu insanlar?
Amaçları yok etmek, parçalamak ve işgal etmek olsaydı
kendilerine etobur hayvanları simge olarak seçebilirlerdi.
Ama, her gittikleri bölgelerde otobur hayvanları seçmiş ve
onları kutsallaştırmış olduklarını görüyoruz.
(Bkz. 25
sayılı
Ön-Türklerin Kutsal Hayvanları
ve 26 sayılı Issık Kurganı
ve Kutsal Hayvanlar
başlıklı yazılarım)
Üstteki resimde solda Pueblo
kızılderili yerleşim bölgesi olan Chaco Canyon kayaüstü
resimleri görülüyor.
(Kaynak:
Geister, Götter und Symbole, Felix R. Paturi, Frederking &
Thaler yayınevi, sayfa 121)
Ortadaki kayaüstü resmi Asya Altay bölgesindeki Katun nehri
kıyısındaki Kalbaktaş bölgesindendir.
(Kaynak:
Atlas dergisi, Ocak 2008, sayfa 104)
Sağdaki kayaüstü resmi ise 2850 metre denizden yüksekliği olan
Kâhn-ı Melikân bölgesinde bulunmuştur.
(Kaynak:
Anadolu’da Kayaüstü resimleri. Ersin Alok, 1988, İstanbul,
sayfa 40)
Pueblo kızılderili kayaüstü
resminde ayrıca bir güneşle bütünleşmiş olan insan figürü Orta
Asya kökenli güneş kültüne olan ilişkiyi açıkça ifade ediyor.
Alttaki resimlerden Kırgızistan’daki Saymalıtaş platosunda
kaya üstüne kazınmış olan “güneş tengri” betimlemesi
ile sağdaki kuzey İtalya’nın Valcomanica bölgesinde bulunan
kayaüstü resmi arasındaki çarpıcı benzerlik basit bir tesadüf
olabilir mi?
(soldaki resmin kaynağı:
Atlas dergisi, Ocak 2008, sayfa
109 ve sağdaki resmin kaynağı
Geister, Götter und
Symbole, sayfa 107)
Güneş
Tengri konusuna daha önce 9 sayılı
Khan-Khut-Khanum
başlıklı yazımda değinmiştim. |